234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

3 maja 2025

	        To jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski i Europy. Dokument przyjęty w 1791 roku był pierwszą w Europie i drugą na świecie (po amerykańskiej) spisaną konstytucją. W sobotę, 3 maja, cały kraj upamiętnił wydarzenia sprzed 234 lat. W Podlaskiem główne obchody odbyły się w Białymstoku pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego – uczestniczył w nich m.in. marszałek Łukasz Prokorym. Wicemarszałkowie Wiesława Burnos i Marek Malinowski uczcili rocznicę w Sokółce i Turośni Kościelnej. W uroczystościach w Augustowie samorząd województwa reprezentował członek zarządu Bogdan Dyjuk, a Jacek Piorunek w Łomży, Kolnie i Zambrowie.        

Konstytucja 3 Maja została uchwalona 3 maja 1791 roku przez Sejm Czteroletni (1788–1792). Była próbą ratowania Rzeczypospolitej, która w 1971 roku stała na skraju upadku. Wprowadzała reformy ustrojowe, wzmacniała władzę wykonawczą, znosiła liberum veto i chroniła prawa mieszczan oraz chłopów. Do dziś stanowi symbol jedności Polaków.

– U schyłku XVIII wieku, w obliczu zagrożenia bytu państwowego, Rzeczpospolita pokazała, że potrafi się zjednoczyć wokół wartości: wolności, sprawiedliwości i dobra wspólnego. Konstytucja 3 Maja była wyrazem mądrości, odwagi i dalekowzroczności jej twórców – mówił marszałek Prokorym podczas oficjalnej części obchodów.

Zwrócił uwagę, że wydarzenia sprzed 234 lat do dziś są pewnym wyznacznikiem dla narodu i społeczeństwa.

– To święto przypomina, jak ważne są dialog, wzajemny szacunek i odpowiedzialność za wspólnotę. Dziedzictwo Konstytucji to nie tylko historia – to także zobowiązanie. Niech pamięć o dziedzictwie 3 maja będzie dla nas inspiracją do budowania lepszej przyszłości – opartej na wartościach, które przed ponad dwoma wiekami zapisano w sercu polskiego prawa – zaznaczył Łukasz Prokorym.

Białystok

Konstytucja 3 Maja była fenomenem swoich czasów. Nie tylko dlatego, że to pierwszy tego rodzaju dokument w Europie i drugi na świecie. Była również kwintesencją epoki Oświecenia – to podwalina dla nowego porządku społeczno-kulturowego i prawnego.

Wojewoda Podlaski Jacek Brzozowski przypomniał słowa Jana Nepomucena Zboińskiego, posła na Sejm Wielki i jednego z sygnatariuszy Konstytucji: „Niech pokolenia pokoleniom podają pamiątkę dnia tego”.

– Nikt nie ma wątpliwości, że do dziś jest to jeden z najważniejszych symboli niepodległej Rzeczypospolitej – podkreślił.

234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Ziemia Łomżyńska (11).jpg

234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Ziemia Łomżyńska (12).jpg

234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Ziemia Łomżyńska (13).jpg

234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Ziemia Łomżyńska (2).jpg

234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Ziemia Łomżyńska (5).jpg

234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Ziemia Łomżyńska (8).jpg

Natomiast prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski przypomniał, że uchwalenie Ustawy zawdzięczamy konkretnym osobom: – To m.in. Stanisław Małachowski, Stanisław Ignacy Potocki, król Stanisław August czy Hugo Kołłątaj. To oni podjęli bardzo trudną decyzję, żeby za wszelką cenę ratować pogrążoną w chaosie i otoczoną wrogami ojczyznę – powiedział.

Prezydent dodał, że święto Konstytucji 3 Maja to jedno z najradośniejszych świąt w historii Polski.

Tej radości nie zabrakło i w tym roku. Na placu przed pomnikiem Józefa Piłsudskiego zebrało się mnóstwo białostoczan i nie tylko. Byli goście z innych regionów. W Białymstoku majówkę spędzali m.in. Ewelina i Szymon z Gdańska. – Bardzo piękna uroczystość, jesteśmy na Podlasiu na krótkim urlopie, ale dziś postanowiliśmy też wziąć udział tutaj w obchodach, bo nie możemy być u siebie. To jest fajne w takim dniu, że gdzie nie pojedziesz, to wszyscy tę rocznicę świętują. To jest bardzo miłe uczucie – mówili.

W Białymstoku nie zabrakło też innych, mniej oficjalnych atrakcji. Największym zainteresowaniem wśród najmłodszych cieszyły się kawaleria, sprzęt wojskowy, chorągiewki i lizaki, które rozdawał m.in. marszałek Prokorym. Można było też otrzymać flagę i kotylion.

W wojewódzkich obchodach 234. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja uczestniczyli także m.in.: wicemarszałek Senatu Maciej Żywno, abp Józef Guzdek, abp Jakub, wiceprzewodniczący sejmiku Łukasz Nazarko, posłowie: Barbara Okuła i Krzysztof Truskolaki, wicewojewoda podlaski Paweł Krutul, przedstawiciele duchowieństwa i służb mundurowych, reprezentanci organizacji kombatanckich, instytucji państwowych i samorządowych. List z okazji uroczystości przekazali też m.in. marszałek sejmu Szymon Hołownia.

Obchody w Sokółce, Turośni Kościelnej, na Ziemi Łomżyńskiej i na Suwalszczyźnie

Podczas sokólskich obchodów 234. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja samorząd województwa reprezentowała wicemarszałek Wiesława Burnos. Uroczystości odbyły się na Placu Józefa Piłsudskiego w Sokółce, na który uczestnicy po nabożeństwie w intencji ojczyzny przemaszerowali w asyście Miejskiej Orkiestry Dętej w Sokółce. Tradycyjnie złożono wieńce pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego, a po części oficjalnej odbył się występ Orkiestry Dętej wraz z mażoretkami.

O święcie 3 Maja nie zapomniała Turośń Kościelna. Tam w uroczystościach uczestniczył wicemarszałek Marek Malinowski. Wspólnie z władzami gminy uczcił rocznicę historycznego wydarzenia.
A wraz z mieszkańcami Augustowa rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja świętował Bogdan Dyjuk.

W sobotę także mieszkańcy Ziemi Łomżyńskiej hucznie świętowali. Tam z kolei samorząd województwa reprezentował Jacek Piorunek. Członek zarządu województwa uczestniczył w uroczystościach w Łomży, odwiedził też Kolno, Zambrów, a także złożył kwiaty pod tablicą upamiętniającą Romana Dmowskiego w Drozdowie.

Jacek Piorunek podkreślał, że Konstytucja była postępowym, nowoczesnym dziełem. Po wielu latach stała się wzorem dla Europy Zachodniej.

– Została przyjęta przez kraj biedny wyniszczony, kraj w którym funkcjonowała wolna elekcja, liberum veto, panoszyła się anarchia. Była to Polska już po pierwszym rozbiorze w 1772 roku. I w tej biednej Polsce pojawiły się siły patriotyczne, które potrafiły tak pięknie się zorganizować i powołać do życia tak postępową i modernistyczną konstytucję – mówił podczas obchodów w Łomży.

Przypomniał, że ustawa zasadnicza miała uratować kraj, jednak to się nie udało. Konstytucja 3 Maja naruszała interesy wielu grup. Obowiązywała tylko przez kilkanaście miesięcy. Stała się jednak świadectwem odwagi, mądrości i patriotyzmu.

Podobnie jak w Białymstoku w podlaskich miejscowościach na majowe święto zaplanowano pikniki, festyny, pokazy sprzętu wojskowego, parady i koncerty.

Aneta Kursa
fot: Kamil Timoszuk, Mateusz Duchnowski, Justyna Mocarska-Kieca, UM Augustów

Publikujący: Aneta Kursa

3 maja 2025