Odkrywamy podlaskie gminy – Kleszczele
Poznajemy podlaskie gminy – Kleszczele / Kamil Timoszuk
Miasto jest położone nad rzeką Nurzec, w powiecie hajnowskim, tuż przy granicy z Białorusią. Przebiegają przez nie droga krajowa nr 66 oraz dwie drogi wojewódzkie: 685 i 693. Według danych GUS za styczeń 2024 roku w Kleszczelach mieszkało ponad tysiąc osób. To znacznie mniej niż w latach największej świetności.
Historia Kleszczel sięga XVI wieku
Prawa miejskie miejscowość uzyskała w 1525 roku z przywileju króla Zygmunta I Starego. Dynamiczny rozwój przed wiekami Kleszczele zawdzięczają dwóm królowym – Bonie (żonie Zygmunta I Starego) oraz Annie Jagiellonce (żonie Stefana Batorego). Ta pierwsza, kupując miasto od poprzedniego właściciela, otrzymała je w dożywotnie władanie. Podobno lubiła tu spędzać czas i ufundowała wyposażenie kościoła, który powstał w 1544 roku. Ta druga pozwoliła mieszczanom wybudować na rynku ratusz z szynkiem, wagą i postrzygalnią. W drugim przywileju nadała pieczęć i herb. Niestety ani pierwszy kościół, ani ratusz nie przetrwały. Kolejne lata to dynamiczny rozwój miejscowości, który jednak został przerwany podczas potopu szwedzkiego. Zniszczone w trakcie wojen XVII wieku, nigdy nie odzyskało dawnej świetności. Współczesne Kleszczele mają jednak liczne atuty.
Po pierwsze, wielokulturowość. Gmina znajduje się na styku kultur polskiej, ukraińskiej i białoruskiej. Ta różnorodność przejawia się w folklorze, architekturze i wyznaniu lokalnej społeczności. Jej materialnymi dowodami są np. trzy cerkwie prawosławne – p.w. św. Mikołaja (najstarsza budowla sakralna w mieście), p.w. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (zbudowana w II poł. XIX wieku), p.w. św. Jerzego i kościół katolicki p.w. św. Zygmunta Burgundzkiego. Wielokulturowość Kleszczel najlepiej poznać, udając się na spacer szlakiem „Kleszczele – królewskie miasto na Kresach”. Na terenie gminy działa wiele zespołów folklorystycznych. Na przykład panie z Dobrowody specjalizują się w tradycyjnym białym śpiewie.
W otulinie Puszczy Białowieskiej
Po drugie, przyroda. Część gminy położona jest w otulinie Puszczy Białowieskiej. Powietrze jest tu czyste, a okolica cicha i spokojna. Z tych powodów to dobre miejsce dla turystów ceniących sobie wypoczynek w rytmie slow. Warto dodać, że przez obszar gminy przebiega szlak rowerowy Hajnówka – Dubicze Cerkiewne – Kleszczele - Czeremcha – Piaski (85 km). Latem można też korzystać z kąpieliska „Repczyce”, odległego o 2 km od Kleszczel oraz z otwartego basenu w samej miejscowości.
Po trzecie, kolej. Kleszczele, znajdujące się na dawnej trasie Brześć-Grajewo, to nie lada gratka dla miłośników kolei. Warto odwiedzić zabytkowy dworzec, unikalny przykład drewnianej architektury. Powstał on na początku XX wieku i jest przykładem stylu szwajcarskiego. To jeden z nielicznych zachowanych przykładów drewnianych dworców w regionie.
Julia Szypulska
red.: Aneta Kursa
fot.: Kamil Timoszuk
