Agata Puchalska w imieniu marszałka Artura Kosickiego przekazała okazjonalny list do organizatorów i uczestników uroczystości.

– Kodeks Supraski należy do największych skarbów chrześcijańskiej i słowiańskiej kultury. Jest to nasze dziedzictwo i powinniśmy o nie szczególnie dbać. Dlatego jako Zarząd Województwa Podlaskiego z ogromną satysfakcją przyjmujemy organizację wszelkich wydarzeń promujących i ukazujących wartość oraz znaczenie Kodeksu Supraskiego. Cieszę się, że dzisiaj, przy siedzibie Muzeum Podlaskiego w Białymstoku następuje uroczyste odsłonięcie pomnika – pulpitu, uświetniającego trzy ważne rocznice: tysiąc lat od powstania, pięćset lat od przybycia na Podlasie i dwieście lat od odnalezienia Kodeksu w Monasterze Supraskim – przekazał m.in. Artur Kosicki (pełna treść listu w załączeniu).

Kodeks Supraski to datowany na początek XI w. rękopis piśmiennictwa słowiańskiego pochodzący z Bułgarii, zapisany w języku staro-cerkiewno-słowiańskim. Ponad 500 lat temu w nieznanych historykom okolicznościach znalazł się w monastyrze w Supraślu, gdzie w 1823 r. odnalazł go pochodzący z Wólki Wygonowskiej ks. Prof. Michał Bobrowski. Dlatego decyzją sejmiku województwa (na wniosek prawosławnego arcybiskupa białostocko-gdańskiego Jakuba) rok 2023 został ogłoszony Rokiem Kodeksu Supraskiego w Województwie Podlaskim. W ramach obchodów odbyło się wiele wydarzeń poświęconych zabytkowi piśmiennictwa.

Punktem kulminacyjnym było zainicjowane przez Fundację Oikonomos pierwsze tłumaczenie na język nowożytny (polski) starodawnego manuskryptu i wydanie księgi przez Książnice Podlaską im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku. Miała też miejsce konferencja naukowa poświęcona zabytkowi i wydawnictwo o historii kodeksu skierowane do najmłodszych.
Ustawienie trzeciego kamiennego pulpitu przed Muzeum Podlaskim zwieńczyło obchody roku Kodeksu Supraskiego.

Zdaniem abp Jakuba cykl przedsięwzięć poświęconych zabytkowi związanemu z regionem odniósł pożądany efekt. O księdze stało się głośno.

– To były wielkie wydarzenia, które mogły odbywać się dzięki zaangażowaniu wielu osób, poświęceniu środków i czasu, dobrej woli i chęci. Myślę, że było naszym obowiązkiem upamiętnienie pracy autora i odkrywcy, po to, żeby nowe pokolenia wiedziały, czym jest Kodeks Supraski – dodał.

Uczestnicząca w odsłonięciu pomnika Ambasador Bułgarii w Polsce Margarita Ganeva zwróciła uwagę, że choć polsko-bułgarskie stosunki dyplomatyczne trwają niespełna 105 lat, to historia kodeksu wskazuje na wspólne dzieje obu narodów sięgające tysiąca lat.   

W piątkowej uroczystości uczestniczyli także m.in.: współredaktorzy pierwszego tłumaczenia Kodeksu Supraskiego – historyk kultury i ekspert w zakresie slawistyki prof. Aleksander Naumow oraz kanclerz Akademii Supraskiej i koordynator obchodów Roku Kodeksu Supraskiego ks. Jarosław Jóźwik, autor kamiennych rzeźb w kształcie pulpitu z otwartą księgą symbolizującą Kodeks Leon Naumiuk, Honorowy Konsul Republiki Bułgarii w Białymstoku Witold Karczewski, sekretarz Komitetu Honorowego Obchodów Roku Kodeksu Supraskiego Magdalena Żdanuk, radny wojewódzki Sławomir Nazaruk, a także dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku Waldemar Wilczewski.

Aneta Kursa
red.: Małgorzata Sawicka
fot.: Michał Pawłowski  

Kodeks Supraski

To największy objętościowo pomnik piśmiennictwa pisany cyrylicą. Część księgi znajdująca się w Polsce jest zbiorem żywotów świętych i kazań na marzec. A że w marcu często przypada Wielkanoc, więc są tam też m.in. kazania na Wielki Tydzień i na inne stałe w kalendarzu liturgicznym święta.

Wartość naukowa Kodeksu polega na tym, że był on i jest najwcześniejszym oraz najważniejszym źródłem staro-cerkiewno-słowiańskiego języka. To jeden z najcenniejszych dokumentów historii ludzkości, jedyny na świecie tak obszerny zabytek wczesnego chrześcijańskiego piśmiennictwa słowiańskiego, ściśle związany z tradycją świętych Cyryla i Metodego, uznanych przez Św. Jana Pawła II współpatronami Europy. W każdym uniwersytecie Kodeks jest podstawą do studiów filologicznych, rozsławiając imię Supraśla i wskazując na wielki wpływ polskiej myśli naukowej w dziedzinie humanistyki. W 2007 r. zabytek wpisano na prestiżową listę „Pamięci świata” UNESCO. Jest on na tej liście jednym z niewielu dzieł z Polski, obok m.in. rękopisów Fryderyka Chopina.