Podróż po pięciu podlaskich cerkwiach
W cyklu „Kolorowa Kontemplacja” piękne ujęcia o wschodach i zachodach słońca, czy też zbliżenia na nieraz odległe fragmenty sklepień, którym ciężko się przyjrzeć tak po prostu stojąc w cerkwi, snują pewną opowieść. Malownicze kadry przedstawiają wyjątkowy urok pokazywanych obiektów sakralnych.
Motywem przewodnim jest ikonografia. Zadaniem każdego cerkiewnego wnętrza jest przekazanie zebranym, że Królestwo Niebieskie jest już tu na ziemi, jednak uważnie przyglądając się kolorowym kompozycjom, możemy znaleźć również pewne bardziej specyficzne idee i tematy do tytułowej kontemplacji.
Właśnie ukazanie tego przesłania płynącego z różnych programów ikonograficznych wnętrz było celem autorów cyklu. Nie są to bowiem tylko przypadkowe ilustracje, które mają cieszyć oko i stanowić ozdobę ścian i sufitów, ale głęboko przemyślane kompozycje, które przekazują prawdy wiary.
W cyklu możemy zobaczyć: Grabarkę, Gródek, Hajnówkę, Michałowo i Supraśl.
Grabarka:
Jednym z miejsc, które zostało pokazane w cyklu jest Cerkiew Przemienienia Pańskiego na Świętej Górze Grabarce, która w dużej mierze stanowi duchowe centrum Prawosławia w Polsce. Tutaj, na Górze Krzyży, co roku spotykają się dziesiątki tysięcy wiernych, którzy pielgrzymują ze wszystkich stron, by wspólnie uczestniczyć w obchodach święta Przemienienia Pańskiego.
Wnętrze cerkwi Przemienienia Pańskiego naturalnie kieruje nas ku tematowi tego święta. Dzięki Zbawczemu Dziełu Chrystusa, Jego Wcieleniu, Przemienienie jest również naszym przeznaczeniem. W zjednoczeniu z Bogiem możemy uczestniczyć w świętości i stać się członkiem zastępów, które widzimy na ścianach i suficie cerkwi.
Gródek:
Kolejnym przystankiem „Kolorowej Kontemplacji” jest Cerkiew Narodzenia Najświętszej Bogurodzicy, którą wzniesiono w Gródku w latach powojennych na miejscu, gdzie wedle źródeł cerkiew stała już w XV wieku. Monumentalna, jak na tamte czasy, budowla została wypełniona równie niesamowitą ikonografią. Malunki prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego i w północnej części prof. Jerzego Nowosielskiego pokryły wielkie powierzchnie ścian i sklepień tworząc z Cerkwi w Gródku dzieło niespotykane nigdzie indziej.
W wielkoformatowych kompozycjach, w olbrzymich partiach tekstów wypisanych na ścianach i w kolorowych witrażach nieustannie powtarzają się motywy Maryjne. Program ikonograficzny wnętrza przedstawia Kosmiczną Wizję Bogurodzicy jako Królowej i Matki, którą zapowiadali prorocy, a apostołowie i wszyscy święci wychwalają po dziś dzień.
Hajnówka:
W cyklu został również pokazany Sobór Świętej Trójcy w Hajnówce, który jest prawdziwą wizytówką miasta. Nieregularna bryła cerkwi i zwieńczony stożkowymi kopułami falisty dach fascynują i przyciągają do siebie uwagę. To jeden z najciekawszych przykładów współczesnej architektury sakralnej.
Tutaj odbywają się doroczne, od lat cieszące się międzynarodową renomą, Festiwale Muzyki Cerkiewnej.
Cerkiew pod wezwaniem Świętej Trójcy w swoim programie ikonograficznym skupia się na wykonawcy Boskiego Dzieła Zbawienia – Chrystusie. Wnętrze rozświetla niepowtarzalne witrażowe panikadilo (żyrandol), a ściany pokryte są przedstawieniami najważniejszych Ewangelicznych wydarzeń, które zamykają się w przedstawieniu Świętej Trójcy w centralnym miejscu nad ołtarzem.
Michałowo:
Kolejne wideo przedstawia Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy w Michałowie, będącą prawdziwą perełką wśród cerkwi Podlasia. W tej ponad stuletniej drewnianej budowli znajduje się niesamowita, wykonana w latach 50. przez prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego, polichromia, która przenosi do innego świata i innej epoki.
Barwne, geometryczne ornamenty i anioły z kolorowymi skrzydłami zachwycają i na długo zapadają w pamięć. Całość stanowi niezwykle przemyślaną kompozycję w której uzupełniają się wzory, inskrypcje i malunki postaci.
Supraśl:
Ostatnia część cyklu poświęcona jest wspaniałej gotycko-bizantyjskiej cerkwi obronnej w Supraślu. To wierna rekonstrukcja cerkwi z XVI wieku. Przez stulecia znajdowały się tu freski bałkańskich mistrzów ikonografii. Po zakończeniu odbudowy przystąpiono również do odtworzenia dawnego wnętrza.
Mnogość przedstawień wypełniających cerkiew tworzy niespotykaną nigdzie indziej w Polsce przestrzeń sakralną. W głównej nawie znajdujemy dziesiątki sylwetek świętych i ilustracje do Akatystu Zwiastowania Bogurodzicy.
Podstrona dedykowana cyklowi to: cerkiew.pl/kontemplacja
Filmy można również zobaczyć na kanale YouTube serwisu cerkiew.pl.
źródło i fot.: serwis cerkiew.pl
oprac.: Edyta Chodakowska-Kieżel
