„Witaj gwiazdo złota na niebios przestworze …”- wystawa w Muzeum Ikon w Supraślu

Świat przedstawiony w ikonie Narodzenia Chrystusa opiera się na opisach ewangelicznych i apokryficznych. Niejednokrotnie główna scena – Narodzenie – jest punktem wyjścia do opowiedzenia wydarzeń będących komentarzem i uzupełnieniem historii zbawienia.

Zabytki na wystawie datowane są od XVI do XIX stulecia i pochodzą z dwóch kolekcji prywatnych oraz ze zbiorów Muzeum Ikon w Supraślu. Pośród prezentowanych ikon znajdują się m.in.: wizerunek z kręgu malarstwa weneto-kreteńskiego powstały ok. 1600 roku, ikony staroobrzędowe szkoły kostromskiej, jarosławskiej, palechskiej oraz ikony bałkańskie.

Cechy stylistyczne prezentowanych wizerunków związane są przede wszystkim z ich pochodzeniem. Możemy zaobserwować klasyczny sposób malowania, z biegłością wykonania, z uwzględnieniem głównych założeń ikonografii święta w tradycji wschodniej, jak również ikony charakteryzujące się żywą kolorystyką, uproszczonym rysunkiem i modelunkiem postaci, o charakterze ludowym, oraz przedstawienia zawierające motywy, wątki zapożyczone ze sztuki zachodniej. Analizując kompozycję ikon Bożego Narodzenia, koncentrujemy się na postaci Marii, Dzieciątka, św. Józefa, Trzech Mędrców, aniołów i pasterzy. Dostrzegamy kolorystykę i elementy budujące strukturę przestrzeni obrazu, gdzie każda z postaci, symboli i barw ma swoje znaczenie. Opowieść o bogactwie warstw znaczeniowych jest jednym z elementów wystawy, gdzie w sposób szczegółowy zostają omówione.

Zwyczajowo podczas uroczystości danego święta, ikony przyozdabiane są ręcznikiem obrzędowym. Dlatego też wystawie towarzyszy prezentacja projektu stypendialnego realizowanego przez Alinę Dębowską-Jankiewicz, kustosza Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Ręczniki wykonane w trakcie projektu stanowią uświetnienie prezentacji ikon na wystawie Witaj gwiazdo złota na niebios przestworze… To zestawienie przypomina o tradycji i obrzędowości wpisanych we wschodnią kulturę religijną. 

Finisaż wystawy wraz z oprowadzaniem kuratorskim odbędzie się 21 stycznia o godz. 15. 

źródło: Muzeum Ikon w Supraślu oddz. Muzeum Podlaskiego w Białymstoku 
oprac.: Aneta Kursa

więcej informacji na stronie Muzeum Ikon w Supraślu

Spis zabytków na wystawie:

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, 1600, szkoła weneto-kreteńska, Włochy, kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVII w., Jarosław, Rosja, kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia z pokłonem Trzech Króli, deska, tempera, XVIII w., Karpaty Rumuńskie, kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., Bałkany(?), kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., Rosja, kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., warsztat staroobrzędowy –Palech (?), Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII w., Kostroma, Rosja, kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII/XIX w., warsztat staroobrzędowy, Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XVIII/XIX w., Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia z pokłonem Trzech Króli, deska, tempera, XIX w., Jarosław (?), kolekcja prywatna

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, XIX w., Powołże, Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia, deska – XVIII w., malatura temperowa XIX/XX w., Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia, deska – XVIII w., malatura temperowa XIX/XX w., Rosja, warsztat staroobrzędowy – Palech (?), zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia, deska, chromolitografia barwna na blasze, pocz. XX w., Moskwa, Rosja, zbiory Muzeum Ikon w Supraślu

Ikona Bożego Narodzenia, deska, tempera, 1988, Jerzy Nowosielski, kolekcja prywatna