Rozpoczyna się festiwal „Kierunek Wschód VIII”

Idea festiwalu

„Kierunek Wschód” to międzynarodowy przegląd teatralny prezentujący spektakle zespołów głównie zza wschodniej granicy Polski. Festiwal organizowany jest od 2017 roku. Przegląd na stałe wpisał się w kalendarz wydarzeń kulturalnych Białegostoku i województwa podlaskiego. Każda kolejna edycja wzbudza coraz większe zainteresowanie widzów.

– Cieszę się, że już za kilka dni rozpoczniemy nasz największy projekt festiwal „Kierunek Wschód”, który zdobył uznanie widzów. To okazja do spotkań z twórcami i wymiany doświadczeń. Dzięki temu, że do Białegostoku przyjeżdżają teatry z innych krajów, możemy zetknąć się ze sztuką innej narodowości, kultury i to właśnie jest jedną z kluczowych wartości tego wydarzenia – mówi Piotr Półtorak, Dyrektor Teatru Dramatycznego.

Różnorodny program

Celem festiwalu „Kierunek Wschód” jest zbliżenie i wzajemne inspirowanie środowisk artystycznych z Polski i zagranicy, a także poszerzenie oferty kulturalnej na terenie oddalonym od największych ośrodków kulturalnych w Polsce. W trakcie tegorocznej edycji publiczność będzie mogła obejrzeć kilka różnych przedstawień: „Wujaszek Wania” (USA), „Hotel Renaissance” (Litwa), „Hamlet” (Gruzja), „Dokąd zmierzasz, wilku?” (Białoruś/Polska), „Hamlet – dzień morderstw” (Macedonia Północna) oraz „Café 1933” (Czechy). Po spektaklach przewidziane są panele dyskusyjne z aktorami i twórcami, które poprowadzi Dorota Sokołowska – dziennikarka Polskiego Radia Białystok.

Na festiwalu „Kierunek Wschód” wystąpi także organizator wydarzenia ze spektaklem „Skąpiec”. Teatr ze Stanów Zjednoczonych zaprezentuje sztukę „Wujaszek Wania” dwa razy (30 września oraz 1 października).

– Spektakl „Wujaszek Wania” zostanie zagrany dwukrotnie, dzięki temu więcej widzów będzie mogło zobaczyć adaptację i interpretację sztuki Antoniego Czechowa w wykonaniu amerykańskiego teatru. W przedstawieniu zagra Vardan Mkrtchyan – Dyrektor Państwowego Teatru Akademickiego im. Gabriela Sundukyana w Erywaniu w Armenii – mówi dr Martyna Faustyna Zaniewska, Zastępca Dyrektora ds. technicznych.

Premiera spektaklu podczas festiwalu

W trakcie festiwalu „Kierunek Wschód” odbędzie się (5 października, o godz.16:00) premiera spektaklu „Dokąd zmierzasz, wilku?” w reżyserii Moniki Dobrowlańskiej. Opowiada on o tym, jak ważna jest rola kobiet, które są nośnikiem wartości kulturowych, języka, rodziny i tradycji. Sztukę zagrają niezależni artyści białoruscy z Fundacji INEXKULT. Przedstawienie zostanie wystawione też drugi raz (5 października, o godz. 20:00).

Bezpłatne wejściówki

Wstęp na wszystkie spektakle jest bezpłatny. Wejściówki na przedstawienia będą dostępne w Kasie Teatru (ul. Suraska 1) od 25 września (środa) od godz. 14.00. Jedna osoba może otrzymać jednorazowo dwie wejściówki.

Festiwalowe spektakle będzie można obejrzeć w Uniwersyteckim Centrum Kultury Uniwersytetu w Białymstoku (ul. Ciołkowskiego 1N) i Kinie Ton (Rynek Kościuszki 2).

Projekt „Kierunek Wschód VIII” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Województwa Podlaskiego.

Partnerami festiwalu są Centrum Kultury Białoruskiej w Białymstoku oraz Uniwersytet w Białymstoku.

PROGRAM

Festiwalu „Kierunek Wschód VIII”

Kiedy? Od 30 września do 7 października 2024 r.
Gdzie? Kino Ton, Uniwersyteckie Centrum Kultury

30 WRZEŚNIA 2024 | PONIEDZIAŁEK

godz. 19:00 • „Wujaszek Wania” Antoniego Czechowa, reż. John Blondell, Lit Moon Theatre Company (USA) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

1 PAŹDZIERNIKA 2024 | WTOREK

godz. 11:00 • „Wujaszek Wania” Antoniego Czechowa, reż. John Blondell, Lit Moon Theatre Company (USA) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

godz. 19:00 • „Skąpiec” Moliera, reż. Tomasz Man, Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku – Kino Ton, Rynek Kościuszki 2

2 PAŹDZIERNIKA 2024 | ŚRODA

godz. 19:00 • „Hotel Renaissance” Matteo Spiazzi, reż. Matteo Spiazzi, Alytaus Miesto Teatras (Litwa) – Kino Ton, Rynek Kościuszki 2

3 PAŹDZIERNIKA 2024 | CZWARTEK

godz. 19:00 • „Hamlet” Williama Shakespeare’a, reż. Kakha Bakuradze, Movement Theatre (Gruzja) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

5 PAŹDZIERNIKA 2024 | SOBOTA

godz. 16:00 • „Dokąd zmierzasz, wilku?” (premiera), Ewy Wieżnawiec, reż. Monika Dobrowlańska, Fundacja INEXKULT (Białoruś/Polska) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

godz. 20:00 • „Dokąd zmierzasz, wilku?” Ewy Wieżnawiec, reż. Monika Dobrowlańska, Fundacja INEXKULT (Białoruś/Polska) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

6 PAŹDZIERNIKA 2024 | NIEDZIELA

godz. 19:00 • „Hamlet – dzień morderstw” Bernard-Marie Koltès, reż. Marjan Nechak, NU Naroden Teatar Bitola (Macedonia Północna) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

7 PAŹDZIERNIKA 2024 | PONIEDZIAŁEK

godz. 19:00 • „Café 1933” Anna Turlo, reż. Anna Turlo, Městská Divadla Pražská (Czechy) – Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N

Przy spektaklach zagranicznych będą wyświetlane napisy w języku polskim. Po każdym spektaklu przewidziany jest panel dyskusyjny z udziałem twórców, aktorów i widzów.

Program festiwalu może ulec zmianie.

Szczegółowy opis wydarzeń 

1) „Wujaszek Wania” – to jedna z najsłynniejszych sztuk Antoniego Czechowa. Ukończona w 1896 roku, należy dziś do ścisłego kanonu klasyki dramatycznej. Spektakl ukazuje złożoną naturę relacji międzyludzkich, splątaną sieć marzeń i rozczarowań. Spektakl w reżyserii Johna Blondella przedstawia „Wujaszka Wanię” jako współczesną opowieść o poszukiwaniu sensu życia i miłości. Reżyser skupia się na psychologicznych aspektach postaci, ukazując ich złożoność i wewnętrzne rozterki.

2) „Skąpiec” – to komedia Moliera o nadmiernej miłości do pieniędzy. Harpagon, główny bohater sztuki, kocha tak bardzo swoje bogactwo, że nie potrafi się nim z nikim dzielić, nawet z najbliższymi. Zaaranżował córce i synowi małżeństwa „korzystne” tylko dla niego, ale wymyślony przez Harpagona plan się nie udaje. Każde z jego dzieci zakochuje się w kimś innym. Na domiar złego „ktoś ukradł” Harpagonowi skrzynkę pełną złota… Komedia Moliera jest napisana znakomicie – wartkim i dowcipnym dialogiem. Obfituje również w wiele śmiesznych sytuacji. A postaci Molier wykreował po mistrzowsku – są pełnokrwiste, intrygujące i energiczne. Ta ponadczasowa sztuka nadal nas bawi i co warte podkreślenia – wywołuje wrażenie aktualności.

3) „Hotel Renaissance” – hotele to małe elementy rzeczywistości – miasta w mieście. Często myślimy o hotelu jako o miejscu odpoczynku lub oczekiwania na coś, ale rzadko zastanawiamy się, jak obcy może być pokój hotelowy w naszym codziennym życiu, jak miejsce poza czasem, gdzie możemy spotkać duchy naszej przeszłości. Miejsce, w którym najsilniejsze emocje raz przeżyte mogą powtórzyć się ponownie. A może to właśnie tam, w hotelu, możemy być tym, kim naprawdę jesteśmy? I robić rzeczy, na które nigdy byśmy sobie nie pozwolili na co dzień? Pokój hotelowy z licznymi historiami wplata się we fragmentaryczną narrację. Wygląda jak układanka złożona z doświadczeń życiowych różnych ludzi, których łączy jeden cel: poszukiwanie wolności osobistej. Okres historyczny, w którym rozgrywa się akcja spektaklu, obejmuje ostatni okres reżimu sowieckiego, w którym panowało zupełnie inne niż obecnie postrzeganie wolności. Każdy z nas ma swój hotel, miejsce, w którym jesteśmy, tylko my i nikt inny.

4) „Hamlet” – ta popularna sztuka Williama Szekspira jest bardzo atrakcyjna. Klasyka zwykle rezonuje z bieżącymi wydarzeniami, czy to historycznymi, czy politycznymi. Dzisiejszy świat wydaje się nieco pozbawiony miłości i mniej romantyczny. Hamlet mówi o tym braku miłości, dlatego w sztuce nie widać Ofelii. Spektakl niewerbalny jest wystawiany w gatunku mimodramy. Bardzo ważne wydarzenia można przekazać bez słów, zwłaszcza jeśli jest to „teatr ruchu”.

5) „Dokąd zmierzasz, wilku?” – Ryna – alkoholiczka, ma około 40 lat. Wraca z Darmstadt do swojej rodzinnej wsi na Polesiu, na Białorusi, na pogrzeb swojej 102-letniej babci. Podczas swojego długiego życia przeżyła dwie wojny, dziewięć zmian władzy i przesunięcia granic w swojej rodzinnej wsi. W strumieniu świadomości, gdzie wewnętrzny monolog wnuczki jest trudny do odróżnienia od monologu babci, pojawia się dawno zapomniany i stłumiony temat: kolonizacja Europy Wschodniej. Pomimo tragicznego przesłania, swoją „bajkę bagienną” Wieżnaweć opowiada z nutą humoru i lekkością. Spektakl jest także scenicznym eksperymentem z wielojęzycznością na scenie.

6) „Hamlet – dzień morderstw” – sztuka Bernarda-Marie Coltesa, napisana w 1974 roku inspirowana jest ponadczasowym dziełem Szekspira – „Hamletem”, ale nie jest ani jego adaptacją, ani komentarzem do sztuki Szekspira. To gra na słynnej sytuacji Hamleta: sytuacji, w której każdy wybór prowadzi tylko do śmierci – moralnej, duchowej, fizycznej. To sytuacja metafizycznej pułapki – w której ludzka wolność zostaje zakwestionowana, czyli pytanie o wolną wolę człowieka w momencie, gdy staje on w obliczu własnego ograniczenia do działania, nawet w obliczu swojej śmiertelności jako istoty. Jest to również prawdziwie ludzka sytuacja w codziennych relacjach międzyludzkich, kiedy człowiek w relacji z drugim człowiekiem staje przed wyborem, czy trwać jako istota ludzka (ze wszystkimi potencjalnymi wartościami, które ta istota w sobie zawiera) i umrzeć z ludzką godnością, czy też umrzeć – i moralnie, i duchowo jeszcze przed ostateczną śmiercią dla świata.

7) „Café 1933” – w październiku 2022 r. rosyjscy okupanci zniszczyli pomnik ofiar głodu w latach 1932–1933 w zaatakowanym Mariupolu. Oczywiście. Głód to jeden z fundamentów świadomości historycznej Ukraińców, to przerażająco jednocząca historia, zbiorowa trauma, przykład bezprecedensowego ludobójstwa, którego jasnym celem było zagłodzenie tych, którzy chcą poczuć się częścią odrębnego narodu. W spektaklu dokumentalnym ukraińska reżyserka Anna Turlo poprowadzi widzów przez Wielki Głód na Ukrainie poprzez konkretne ludzkie losy, autentyczne sceny i dialogi, a także przykłady menu z epoki. Przyjmijcie zaproszenie do wyjątkowo zastawionego stołu w nasyconej Europie, gdzie rozpocznie się podróż, która przeniesie nas przez historię do najciemniejszych czasów, o których oczywiście nie należy zapominać. Spektakl odbywa się w języku czeskim z ukraińskim akcentem.

źródło: Teatr Dramatyczny im. A. Węgierki w Białymstoku
oprac.: Anna Tyszkiewicz