– To były lata stabilnego rozwoju, za co dziękuję całemu zarządowi i radnym wojewódzkim. Zarządzanie województwem to gra zespołowa, bez dobrej współpracy między nami nie odnieślibyśmy tak dobrych wyników. Bywało niełatwo, bo jeszcze żaden samorząd nie musiał pracować w tak trudnych i nieprzewidywalnych warunkach. Ale te problemy tylko nas mobilizowały do pracy, do szukania wyjścia, najlepszych rozwiązań – powiedział marszałek Artur Kosicki.

Jak zauważył, pokazują to wyniki: wzrost PKB i dochodów Podlasian, spadek migracji i bezrobocia.

– Udało nam się naprawdę wiele zrobić dla rozwoju regionu, a przede wszystkich dla poprawy jakości życia mieszkańców, bo oni są tu najważniejsi – zaznaczył.

Imponujące efekty i rekordowe tempo wdrażania funduszy unijnych

W czasie minionych pięciu lat do samorządów, organizacji pozarządowych i przedsiębiorców trafiło 2,5 mld zł z funduszy unijnych. W Podlaskiem powstały nowe miejsca pracy, firmy z regionu rozwijały się wprowadzając innowacje, zmodernizowano szpitale, szkoły i przedszkola, coraz więcej gospodarstw zaczęło wykorzystywać odnawialne źródła energii. To widoczne na każdym kroku efekty dotacji z funduszy europejskich w ramach kończącej się perspektywy finansowej 2014-2020.

Samorząd województwa rozpoczął także wdrażanie nowego programu Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027 z rekordowym budżetem w historii podlaskiego samorządu – 1,3 mld euro. 

– Po niecałym roku od ogłoszenia w maju pierwszego konkursu uplasowaliśmy się na 1. miejscu spośród wszystkich województw pod względem wdrażania nowego programu regionalnego. Zawarliśmy umowy, których dofinansowanie sięgnęło 17,4 proc. puli FEdP. W analogicznej sytuacji w poprzedniej perspektywie 2014-2020 nasi poprzednicy po roku wdrażania wykorzystali zaledwie 2 proc. budżetu programu – zaznaczał marszałek.

Transport. Więcej nowoczesnych i bezpiecznych dróg

Ponad 1,3 mld zł (blisko 530 mln zł to środki z budżetu województwa, a ponad 840 mln zł wsparcie zewnętrzne) kosztowały budowy i przebudowy dróg, dzięki którym wzrosła dostępność komunikacyjna regionu.

– Mieszkańcy mogą teraz bezpieczniej i bardziej komfortowo podróżować. Zakończyły się przebudowy m.in. dróg: Zabłudów – granica gminy, Nowogród – Łomża, Łomża – Śniadowo czy Markowszczyzna – Łapy. Dzięki wsparciu 65 mln zł z Funduszu Dróg Samorządowych (FDS) zrealizowano też przebudowę drogi Lipsk – granica państwa, z kolei 115 mln zł z FDS zasila budowę drogi Bielsk – Hajnówka – wymieniał wicemarszałek województwa Marek Olbryś, odpowiedzialny m.in. za transport.

Inwestowano również w kolej. Samorząd przystąpił m.in. do projektu, który ma na celu stworzenie ciągu komunikacyjnego Łomża – Białystok. Rewitalizacji wraz z elektryfikacją zostanie poddana linia kolejowa nr 49 Łomża – Śniadowo oraz linia nr 36 na odcinku Śniadowo – Łapy. Koszt tego przedsięwzięcia to 430 mln zł, w tym wsparcie z budżetu woj. wyniesie ponad 64 mln zł.

Jeszcze więcej pieniędzy na ochronę zdrowia

Na ten obszar przez pięć lat zarząd przeznaczył z budżetu województwa blisko 220 mln zł. W wojewódzkim szpitalu w Białymstoku został wybudowany nowoczesny ośrodek rehabilitacyjny, w szpitalu wojewódzkim w Łomży przebudowano oddział kardiologiczny, a w Szpitalu Powiatowym w Zambrowie utworzono oddział neurologii i poradnię neurologiczną. To tylko niektóre z inwestycje w tym obszarze.

– Jedna z kluczowych inwestycji, z której jesteśmy bardzo dumni, to utworzenie Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży przy Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku. To jedyna taka placówka w regionie, świadcząca kompleksową pomoc psychologiczną. Funkcjonują tu poradnie dla dzieci i dorosłych, jest też całodobowy oddział dla najmłodszych pacjentów – zaznaczył członek zarządu województwa Marek Malinowski, odpowiedzialny m.in. za sektor zdrowia.

Prawie 400 mln zł na kulturę

Tu rekordowe pieniądze z budżetu województwa – blisko 15 mln zł – przeznaczono na ochronę zabytków. Prawie 2,6 mln zł przekazano na stypendia dla ponad 860 uczniów uzdolnionych artystycznie, a 1,1 mln zł na stypendia Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i opieki nad zabytkami.

– Jednym z największych wyzwań dla obecnego zarządu jest niewątpliwie pierwszy od 70 lat remont zabytkowego budynku Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku. A w planach generalna modernizacja „Spodków” i remont kamienicy przy ul. Kilińskiego 8 – budynków Podlaskiego Instytutu Kultury. Inwestycje te są możliwe dzięki potężnym dotacjom z Rządowego Funduszu Polski Ład, Programu Inwestycji Strategicznych oraz Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych – mówił Artur Kosicki.

W budżecie województwa rezerwowane są też pieniądze na zakup strojów historycznych i regionalnych (150 tys. zł). Jest również specjalna pula pieniędzy na renowację starych kapliczek i krzyży przydrożnych – w ciągu dwóch edycji projektu przeznaczono na ten cel 200 tys. zł.

Najważniejsze autorskie inicjatywy zarządu

– Przykładem jest chociażby wyodrębniony w budżecie województwa Fundusz Wsparcia Gmin i Powiatów, nasz autorski projekt, w ramach którego od 2021 r. udzielamy wsparcia podlaskim samorządom. W ciągu jego trzech edycji podlaskie gminy, miasta i powiaty otrzymały blisko 110 mln na prawie 200 inwestycji. Te pieniądze są bardzo dobrze wykorzystywane, z ogromnym pożytkiem dla mieszkańców. Dzięki nim również materializuje się idea zrównoważonego rozwoju – mówił marszałek Kosicki.

Powołany został również m.in. Fundusz Przygraniczny, z którego przekazano 3,6 mln zł gminom w strefie nadgranicznej, które nie był w stanie pokryć z własnych budżetów wydatków np. na drogi, nieprzystosowane do ciężkich samochodów wojskowych.

Pomoc w trudnym okresie pandemii otrzymały podlaskie firmy. Utworzono Podlaski Pakiet Gospodarczy (pakiet do walki z COVID) – prawie 220 mln zł przekazano na pomoc przedsiębiorstwom z funduszy europejskich (dotacje na kapitał obrotowy, pożyczki, dofinansowanie do wynagrodzeń, bon antywirusowy). Udało się wesprzeć 11 tys. firm i uratować blisko 19 tys. miejsc pracy.

Wśród nowych inicjatyw zarządu znalazły się także m.in. powołanie rzecznika do spraw osób z niepełnosprawnościami czy Podlaskiej Rady Kobiet (organu opiniująco-doradczego i konsultacyjnego, skupiającego kobiety działające w różnych obszarach).

Drużyna marzeń i rekordowe nakłady na sport

Wśród autorskich projektów tego zarządu jest także Team Podlaskie, który tworzą najlepsi podlascy sportowcy otrzymujący wsparcie z budżetu województwa. W ciągu trzech edycji programu na ten cel przekazano łącznie blisko 1,2 mln zł.

Obszar sportu był intensywnie wspierany przez zarząd. W trakcie kadencji zarząd województwa przeznaczył na ten cel łącznie 53,5 mln zł.

– To m.in. pieniądze dla organizacji i klubów sportowych, na stypendia i nagrody dla najbardziej utalentowanych podlaskich zawodników, ale też środki na infrastrukturę sportową. To dobrze wydane pieniądze. Dzięki talentowi zawodników z regionu i przy naszej pomocy możemy cieszyć się wielkimi sukcesami sportowymi – mówił Marek Malinowski.

Dla porównania w latach 2014-2018 poprzedni zarząd wydał na sport zaledwie 12 mln zł. Czyli prawie 5 razy mniej.

Rozwój obszarów wiejskich, rekordowe wsparcie OSP

Zarząd inwestował też w projekty związane z obszarami wiejskimi. Na tę sferę z budżetu i funduszy unijnych przeznaczono łącznie ponad 440 mln zł. Wsparciem objęte zostały koła gospodyń wiejskich, popularyzowany jest podlaski produkt lokalny, a dziedzictwo kulturowe i kulinarne naszego regionu pielęgnowane.

– W ciągu tych pięciu lat zrealizowaliśmy kilka dużych projektów scaleniowych mających bezpośredni wpływ na kondycję rolnictwa regionu. Dzięki nim powstała też sieć dróg ważnych dla lokalnych społeczności. To bardzo ważne działania i uważam, że sprawdziliśmy się przy realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich – mówiła członek zarządu Wiesława Burnos.

Ogromne, rekordowe 12,5 mln zł z budżetu woj. otrzymały ochotnicze straże pożarne. Dzięki wsparciu są one systematycznie doposażane w umundurowanie, pojazdy ratowniczo-gaśnicze i nowoczesny sprzęt.

Podlaskie przyjazne środowisku

Transport niskoemisyjny, odnawialne źródła energii (OZE), ekologiczne oświetlenie uliczne – w ciągu pięciu lat samorząd województwa przeznaczył na działania prośrodowiskowe z funduszy unijnych i budżetu blisko pół mld zł.

– Nasze województwo to wyjątkowy region. Jako jedni z nielicznych mamy czyste i mało zmienione przez człowieka środowisko przyrodnicze. I wizerunek województwa jako regionu zielonego, ekologicznego, bliskiego natury, co pokazaliśmy m.in. na wystawie EXPO w Dubaju w 2021 r. Dlatego działania prośrodowiskowe, jakie podejmujemy, uznajemy za priorytet i naszą misję – powiedział marszałek Artur Kosicki.

Województwo przygotowało również scenariusz działań na następne lata. W kolejnym programie regionalnym na projekty z tego obszaru zarezerwował ponad 400 mln euro. Te kwoty jasno dowodzą, że Podlaskie w ostatnich latach intensywnie inwestuje w ochronę środowiska.

W ramach nowego programu Fundusze Europejskie dla Podlaskiego przewiduje m.in. dalszy rozwój OZE, działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu, transformację regionalnej gospodarki w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym czy wsparcie gospodarki wodno-ściekowej.

Dobra kondycja z perspektywą na przyszłość

Końcówka pięcioletniej kadencji obecnego zarządu województwa to kolejny rekord. Tym razem pod względem dochodów i wydatków w projekcie budżetu na 2024 r. Dochody według założeń sięgną 1,4 mld zł, co oznacza wzrost o 61 proc. w porównaniu do planu na 2023 r., a wydatki zaplanowano na poziomie blisko 1,5 mld zł (wzrost o 55 proc.).

–  Takie wielkości zakłada projekt budżetu, wykonanie na pewno będzie wyższe. To oczywiście świadczy o bardzo dobrej kondycji finansów Województwa Podlaskiego. Cieszę się, że nasze starania i podejmowane działania tak procentują – podsumował marszałek Kosicki.

oprac.: Edyta Chodakowska-Kieżel