Odkrywamy Podlaskie Gminy – Wiżajny

Gmina Wiżajny jest najdalej wysuniętą na północny wschód częścią powiatu suwalskiego. Od wschodu graniczy z gminą Rutka-Tartak, od południa z gminami Przerośl i Jeleniewo, od zachodu z gminą Dubeninki (Warmińsko-Mazurskie), a od północy z Litwą.

Nazwa Wiżajny według legendy pochodzi od litewskiego słowa „veżys”, czyli rak. Prawa miejskie nadano Wiżajnom prawdopodobnie pod koniec XVI wieku.

Obecnie jest to miejscowość gminna będąca lokalnym ośrodkiem handlowo–usługowym. Jednak prawdziwe bogactwo Wiżajn i okolic to jeziora przyciągające rzesze turystów z całego kraju. To sprawia, że gmina ta jest doskonałym miejscem aktywnego wypoczynku. Sprzyjają temu także lasy, pagórkowaty teren polodowcowy oraz czyste powietrze.  Miłośnicy aktywności mogą uprawiać tu sporty wodne, myślistwo, a także robić wycieczki piesze i rowerowe.

Około 19 proc. powierzchni gminy znajduje się w obrębie Suwalskiego Parku Krajobrazowego, a 47 proc. leży w obrębie strefy ochronnej tego parku.

Miejscami wartymi odwiedzenia z terenu gminy Wiżajny są:

• Kościół klasycystyczny pw. Św. Teresy z Avila w Wiżajnach z 1825 r. We wnętrzu świątyni znajdziemy XVIII-wieczny ołtarz główny. W centralnej jego części znajduje się malowany na drewnie obraz Matki Boskiej Różańcowej. W prawej wnęce umieszczony jest cenny obraz Chrystusa Ukrzyżowanego (płótno z XIX w.), przy prawym ołtarzu bocznym znajduje się obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej z 1939 r. oraz chrzcielnica z XIX w.;
• Zabytkowa drewniana dzwonnica stojąca obok kościoła w Wiżajnach z 1862 r.;
• Ruiny dawnego dworu w Starej Hańczy z końca XVIII wieku, na jednej ze ścian pozostałości płaskorzeźby, wokół ruin zdziczały park malowniczo położony nad brzegiem jeziora Hańcza.
• Drewniany młyn wodny we wsi Jaczne z XIX w. usytuowany na strudze łączącej jeziora Jaczno i Kameduł;
• Pozostałość dawnego folwarku Sudawskie we wsi o tej samej nazwie. Zachowały się tu resztki rozległego parku, położonego malowniczo nad jeziorem o tej samej nazwie oraz fragmenty alei lipowej. Z dworu, wybudowanego na początku XX w., pozostały tylko fundamenty i resztki kolumn, niegdyś zdobiących ganek;
• Ruiny folwarku Skombobole.

W gminie znajdują się liczne szlaki piesze oraz rowerowe:

Piesze szlaki turystyczne:

Smolniki – jez. Czarne – Bondziszki – Poplin – Marianka - Rogożajny Małe – Wiżajny

Dziadówek – Sześciwłóki

Wiżajny – Sudawskie – Skombobole – Maszutkinie – Wingrany – Postawelek – Budzisko

ścieżka poznawcza wokół jeziora Jaczno. Mija 13 tablic informacyjnych. Prowadzi wokół najpiękniejszego na Suwalszczyźnie jeziora Jaczno, odkrywając jego uroki – rozległe panoramy z wyniosłych wzgórz, osobliwości przyrodnicze np. wiszące torfowiska, stanowiska skrzypu olbrzymiego, borealną łąkę torfową a także młyn wodny. Łączy się z czarnym i żółtym szlakiem i wspina się po stromej skarpie, na której jest wiata widokowa „U Pana Tadeusza”.

Rowerowe szlaki turystyczne:

Szlak czarny: 7 km Gulbieniszki – Smolniki – wiedzie wśród morenowych i kemowych wzniesień, obok góry Cisowej i zabytkowego młyna w Jacznie, forsuje szeroki grzbiet Tabaczyzny, pomiędzy jeziorami Kojle i Jaczno dociera do Smolnik.

Szlak żółty: 10 km Sidory – Smolniki – Kłajpeda - prowadzi przez malowniczą dolinę Szeszupy, wzdłuż północnych brzegów jeziora Perty i Kojle na wysoką skarpę wysoczyzny smolnickiej oraz w dolinę górnego odcinka Czarnej Hańczy.

Zielony szlak przez Góry Sudawskie: 34,5 km - szlak rozpoczyna się na rynku w Wiżajnach a kończy na przejściu granicznym w Budzisku. Wiedzie przez położone przy granicy z Litwą Góry Sudawskie porośnięte lasem, poprzecinane głębokimi dolinami. Krajobraz przypomina tereny podgórskie. Szlak wiedzie wzdłuż biegu rzeczki Wigry mijając po drodze dwa dawne folwarki (Sudawskie i Skombobole).

Czarny szlak ze Smolnik do Wiżajn: 13 km - wychodzi przy szkole w Smolnikach, mija położone w lesie jeziora Czarne i Białe, przechodzi przez pasma pofałdowanych wzgórz i głęboką Dolinę Rowelską do położonych na północnych wysoczyznach Wiżajn.

źródło: wizajny.pl oraz spk.org.pl
Cezary Rutkowski
fot.: Kamil Timoszuk