Dożynki wojewódzkie 2023. Podlascy rolnicy podziękowali za plony

Uroczystości dożynkowe rozpoczęły się przed południem liturgią w Soborze św. Mikołaja w Białymstoku, której przewodniczył abp białostocki i gdański Jakub. Następnie dziękowano za zebrane plony w Archikatedrze Białostockiej, gdzie na ręce abp. Józefa Guzdka złożono dary ołtarza.

Po nabożeństwach podlascy rolnicy i goście uroczystości udali się do Skansenu w Wasilkowie, gdzie w otoczeniu wiejskich zabytkowych zagród rozpoczęło się oficjalne świętowanie.

– To wielka radość móc powitać tu, w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej wszystkich państwa. Podziękowaliśmy Panu Bogu za tegoroczne plony podczas nabożeństw, a teraz jesteśmy tu, aby z głębi serca podziękować naszym rolnikom za ich ciężką pracę, za to,  że dzięki ich staraniom nie musimy obawiać się o nasze bezpieczeństwo żywnościowe, o naszą przyszłość. Wielkie brawa dla naszych rolników – mówił marszałek Artur Kosicki.

„Dziękuję za troskę o ziemię ojców”

Wojewódzkie dożynki 2023 zostały objęte Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Przesłanie na Święto Plonów od głowy państwa odczytał minister Sasin.

„Dziękuję za Państwa troskę o ziemię ojców. Za starania o to, aby rodziła obficie, aby na żadnym polskim stole nie zabrakło chleba. Przynosi to doskonałe rezultaty, bowiem na rynkach krajowych i zagranicznych polska żywność jest klasą samą dla siebie – rozchwytywaną przez konsumentów doceniających jej najwyższą jakość” – czytamy m.in. w liście.

Prezydent nawiązał do obecnej sytuacji geopolitycznej.

„W czasie, gdy wielu obaw przysporzyła nam pandemia, potem wojna za naszą wschodnią granicą i wynikające z niej problemy gospodarcze, dziękuję za to, że dają Państwo Polakom poczucie bezpieczeństwa żywnościowego. Mam pewność, że dzięki sile i nowoczesności polskiego rolnictwa – dzięki Państwa pracy – w tej podstawowej dziedzinie, jaką stanowi produkcja żywności, nasza Ojczyzna jest i będzie suwerenna i samowystarczalna” – napisał.

Podziękował rolnikom i mieszkańcom wsi za kultywowanie tradycji i przywiązanie do ojczyzny (pełna treść listu znajduje się tutaj) .

„Żywią i bronią”

Temat bezpieczeństwa żywnościowego, które zapewnia Polsce dobrze rozwinięte rolnictwo, był motywem przewodnim wielu wystąpień. Na ten aspekt zwrócił uwagę również Jacek Sasin.

– Dzięki wam czujemy się bezpieczni, wiemy, że tego powszedniego chleba nie zabraknie – mówił, zwracając się do rolników.

Minister przypomniał także o zaangażowaniu polskich chłopów w walkę o niepodległość. A w dniu beatyfikacji Rodziny Ulmów, rolników ze wsi Markowa, którzy w czasie okupacji niemieckiej za pomoc okazaną kilkunastu Żydom zostali bestialsko zmordowani, przywołał także ich historię.

– W ciężkim czasie okupacji hitlerowskiej dali wspaniały przykład człowieczeństwa i ponieśli za to najwyższą ofiarę: swego życia i swoich najbliższych.

Minister Sasin odniósł się także do obecnej sytuacji rolników i problemów, z którymi borykają się.  Jak mówił: „nigdy nie pozostawimy rolników w trudnej sytuacji” i zaznaczył, że obecny rząd angażuje się w sprawy wsi.  

– Wspieramy tym, co jest istotne w produkcji rolnej, czyli wsparciem do paliwa rolniczego, nawozów. Wspieramy w tych sytuacjach, kiedy mamy suszę, kiedy klęski dotykają rolników, kiedy mamy nieurodzaj albo klęskę urodzaju, wtedy zawsze nasz rząd i państwo polskie reagują – mówił i podkreślił: – Tak jest również teraz, kiedy za naszą wschodnią granicą toczy się wojna i polscy rolnicy skutki tej wojny odczuwają. Chcę zapewnić, że nie ugniemy się przed różnymi dyktatami, które wobec nas są formułowane  i nie dopuścimy do tego, aby produkty żywnościowe z Ukrainy zalały  Polskę, i żeby polscy rolnicy na tym ucierpieli.

Wieniec dożynkowy - symbol udanych plonów

Mogą być tradycyjne i bardziej współczesne. Ważne, aby były uplecione z wielu rodzajów zbóż zebranych z pól. Podczas dożynek wybierany jest ten najpiękniejszy. I tak też było w tym roku. Komisja konkursowa oceniała m.in.: kompozycję zgodną z tradycją, precyzję wykonania, walory estetyczne, różnorodność i jakość użytych materiałów naturalnych (sztuczne są niedopuszczalne) takich jak np.: kłosy, ziarna zbóż, owoce, warzywa, kwiaty, zioła, a także sposób prezentacji wieńca.

Spośród 24 prac przygotowanych przez podlaskie stowarzyszenia, szkoły i koła gospodyń wiejskich tytuł „Najładniejszego Wieńca Dożynkowego Województwa Podlaskiego 2023” zdobyła praca Koła Gospodyń Wiejskich „Magnolia” z Pokaniewa (gm. Milejczyce). Imponujące dzieło powstawało przez kilka miesięcy.

– O tym, jak ma wyglądać nasz kolejny wieniec, myślałyśmy już podczas ubiegłorocznych dożynek, a rozpoczęłyśmy go robić w lutym. Został wypleciony z sześciu rodzajów zbóż, do tego trawy, różnego rodzaju kwiaty, len – mówiły członkinie KGW Magnolia: Monika Cieślik i Anna Janowicz.  Zwyciężczynie podkreślały, że przygotowanie wieńca to  przede wszystkim praca rąk i dobry plan.

Warto dodać, że zwycięski wieniec będzie reprezentował Województwo Podlaskie podczas tegorocznych Dożynek Prezydenckich (23-24 września).

Drugie miejsce w konkursie otrzymało  Stowarzyszenie Przyjaciół Gminy Szudzialowo, a trzecie Mieszkańcy Wsi Sobolowe z gminy Suwałki.
Wyróżniono też wieńce przygotowane przez KGW w Dąbrowkach i zespół Dąbrowka z gminy Wasilków, KGW Karwowianki z gminy Jedwabne oraz Stowarzyszenie Aktywny Sztabin z gminy Sztabin.

Obrzęd dzielenia się chlebem

Z wszystkich symboli dożynkowych to właśnie chleb jest najważniejszy, a obrzęd dzielenia się nim to punkt kulminacyjny każdych dożynek. Tej ceremonii przewodniczą starostowie dożynkowi. W Podlaskiem zawsze są to dwie pary reprezentujące dominujące w regionie wyznania. W tym roku Starostami Dożynkowymi kościoła katolickiego byli Urszula i Andrzej Nartowiczowie, a Starostami Dożynkowymi kościoła prawosławnego Anna i Stefan Sieredowie. To właśnie oni przekazali na ręce marszałka Artura Kosickiego chleb z tegorocznych plonów. Pobłogosławione bochny zostały rozdane uczestnikom dożynek. A obrzęd dożynkowy odśpiewały brańskie „Skowronki”.

Uhonorowano zasłużonych dla rolnictwa

Tradycyjnie już dożynki są okazją do wręczenia odznaczeń. W niedzielę trzynaście osób z regionu otrzymało medale „Zasłużony dla rolnictwa”. Odznaczenia przyznaje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Laureatami medalu zostali m.in. wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski i wicemarszałek województwa Sebastian Łukaszewicz.  Podczas dożynek wręczono również m.in. statuetki dla zasłużonych mieszkańców powiatu białostockiego, które przyznaje Starosta Powiatu Białostockiego.

Konkursy 

Tegoroczne wojewódzkie święto plonów zostało połączone z drugą edycją Podlaskiego Festiwalu Kół Gospodyń Wiejskich. Można było nie tylko skosztować regionalnych przysmaków, ale też nacieszyć oko wspaniale przygotowanymi kramikami. Te najpiękniejsze zostały nagrodzone w konkursie na „Najpiękniejsze stoisko dożynkowe przygotowane przez KGW”. Nagrodzono również najciekawsze stoiska producentów produktu lokalnego województwa podlaskiego.

Podziękowanie za plony i dobra zabawa

Scenariusz każdego Święta Plonów jest niezmienny od lat. Zwrócili na to uwagę członkowie zarządu województwa Wiesława Burnos i Marek Malinowski.

– Wszystko jest, jak być powinno. Najpierw podziękowaliśmy za plony podczas nabożeństw, a teraz świętujemy. Są te piękne tradycje, które trwają i pokazują kulturę ludową, jak jest żywa, jak mieszkańcy wsi ją kultywują, choćby poprzez te wspaniałe wieńce dożynkowe – mówiła.

A Marek Malinowski podkreślał, że dożynki są przede wszystkim podziękowaniem z pracę rolników.

– Przez ostatnie 40 lat wiele się zmieniło, nastąpiła zmiana technologiczna w rolnictwie. Ale jedno się nie zmieniło: dzięki pracy rolników na każdy polski stół codziennie trafia żywność, a dzięki ich przywiązaniu do tradycji możemy podziwiać piękne symbole dożynkowe, które też są dowodem na urodzajną ziemię – zaznaczył. 

PKML po prawie dziesięciu latach gospodarzem dożynek wojewódzkich

Ostatni raz dożynki wojewódzkie w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej odbyły się w 2014 roku. Dyrektor Skansenu Katarzyna Ancipiuk nie kryła radości, że gospodarzem tegorocznego Święta Plonów jest właśnie ta instytucja.

– Muzeum etnograficzne, a takim jest Skansen, to miejsce, które jak najbardziej pasuje do tak wspaniałego wydarzenia. 

Podlaskie Święto Plonów co roku odbywa się w innej miejscowości. W ostatnich latach podlascy rolnicy dziękowali za plony m.in. w Ciechanowcu, Dąbrowie Białostockiej, Surażu, Mońkach, Wysokiem Mazowieckiem, Sokółce.

Gdzie będą kolejne? Jeszcze nie wiadomo, ale wicemarszałek Marek Olbryś zapytany o Muzeum- Skansen im. Adama Chętnika w Nowogrodzie odpowiedział:

– Bardzo byśmy chcieli. Wprawdzie jest tam mniej terenów niż w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej, ale dalibyśmy radę. A jeśli zarząd województwa przychyliłby się do takiego pomysłu, to z otwartymi ramionami powitalibyśmy podlaskich rolników w Nowogrodzie.

W dożynkach wojewódzkich  uczestniczyli samorządowcy z całego regionu, a także przedstawiciele duchowieństwa z bp. Edwardem Ciereszko i abp. Jakubem na czele. Byli również podlascy parlamentarzyści, a także europoseł  Krzysztof Jurgiel.

Wydarzenie zostało zorganizowane przy współpracy z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa, Podlaskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Podlaską Izbą Rolniczą, kółkami rolniczymi.

Aneta Kursa
fot.: Krzysztof Duszyński