Odkrywamy Podlaskie Gminy – Jaświły

Położona jest ona w powiecie monieckim. Sąsiaduje z gminami: Jasionówka, Knyszyn, Mońki, Goniądz, Sztabin, Suchowola, Korycin. Zajmuje powierzchnię 175,41 km², z czego około 86 proc. stanowią użytki rolne, a 8 proc. lasy. Gminę zamieszkuje blisko 5 tys. osób. W jej skład wchodzi 25 sołectw.

Bogactwo wody

Wschodnią granicę gminy stanowi rzeka Brzozówka, jeden z największych dopływów Biebrzy. Przez południowo-wschodnią część przepływa rzeka Nareśl, która toczy swe wody przez jezioro Zygmunta Augusta aż do Narwi. Północną część gminy zajmuje Dolina Biebrzy wraz z rozległymi obszarami bagiennymi. Obecnie na tych terenach istnieje od 1993 r. Biebrzański Park Narodowy.

Jedną z najstarszych miejscowości w gminie jest Dolistowo Stare, dawnej zwane Targowiskiem. Według kronik historycznych było to miejsce ścięcia przez pogan chrześcijańskiego misjonarza św. Brunona z Kwerfurtu przybyłego, by nawracać tutejsze plemiona Jaćwingów, Prusów i Bałtów. W czasach ekspansji krzyżackiej na te tereny, to w Dolistowie ponoć Zakon Krzyżacki wybudował twierdzę Meteburg, mającą strzec przeprawy na Biebrzy. Dolistowo Stare było bowiem osadą graniczną między Rusią i Prusami, położoną u ujścia rzeki Netty do Biebrzy. Dopiero budowa w XIX w. Kanału Augustowskiego przesunęła miejsce styku Biebrzy i Netty na wschód, do wsi Dębowo nad Biebrzą, gdzie wybudowano pierwszą śluzę kanału.

Serce gminy

Siedzibą gminy są Jaświły. Jest to wieś królewska (Jaszwiło), która w 1602 r. należała do wójtostwa jaszwiłowskiego starostwa knyszyńskiego. Znajduje się tu urząd gminy, szkoła podstawowa, przychodnia, a także siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej. W Jaświłach funkcjonuje także Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z wybudowanym w latach 80. XX-wieku kościołem.

Z miejscowości tej pochodzi polska poetka i pisarka Melania Burzyńska.

Gmina Jaświły oferuje niezwykle urokliwe miejsca do odwiedzenia. Popularne są tu szlaki rowerowe – m.in. Podlaski Szlak Bociani czy niebieski szlak, liczący przeszło 120 km, z Osowca-Twierdzy do Korycina. Funkcjonują tu też szlaki piesze, a także kajakowy szlak Biebrzą na trasie Rogożynek – Ruś.

Warto zobaczyć:

• zabytkowy Kościół Parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w Brzozowej,
• zabytkowy Zespół Dworski w Mikicinie,
• zabytkowy Kościół Parafialny pw. św. Wawrzyńca w Dolistowie Starym,
• wiatrak holenderski w Dzięciołowie,
• zabytkowy dom w Bobrówce,
• dom oraz kapliczkę z końca XIX w. w Nowym Dolistowie,
• młyn holenderski w Zabielu.

źródła: itpl.eu, wikipedia.org
oprac.: Anna Augustynowicz
fot.: Kamil Timoszuk