Podlaska wycieczka ze smakiem

Adresy do owych twórców można znaleźć w bazie internetowej, prowadzonego przez samorząd województwa, Podlaskiego Centrum Produktu Lokalnego: produkty.podlaskie.eu.

– Serdecznie polecam Państwu połączenie wycieczki krajoznawczej, turystycznej z wizytą u lokalnych producentów żywności – zachęca Łukasz Prokorym, Marszałek Województwa Podlaskiego. – Prawdziwy koloryt, różnorodność i smak regionu poznaje się też poprzez gościnę i zastawiony stół. A ten w Podlaskiem jest zawsze gotowy na przyjęcie gości.   

Nad Marcinkiem z Okrasą

Przysłowiową bramą do Puszczy Białowieskiej jest Hajnówka. To świetne miejsce wypadowe na rozmaite wycieczki do samej Puszczy, ale też innych, urokliwych miejsc wokół miasta. To także miejsce, z którego zbyt daleko nie trzeba się ruszać, by skosztować tradycyjnych smaków.

Jednym z takich lokali jest „Pracownia Tortów – Cukrowe Fantazje” Joanny Bińczyckiej. Maleńka cukiernia mieszcząca się przy ul. 3 Maja 4 to prawdziwy skarbiec tradycyjnych, słodkich smaków. Pani Joanna jest nie tylko mistrzynią i pasjonatką tortów, ale przede wszystkim słynnego hajnowskiego Marcinka. To wielowarstwowe ciasto przekładane śmietanowym kremem zostało zarejestrowane przez hajnowskich cukierników na Liście Produktów Tradycyjnych Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w 2016 r. Z kolei w 2021 r. pani Joanna za tworzenie i kultywowanie tradycji wypieku hajnowskiego Marcinka otrzymała Podlaską Markę. To najwyższe wyróżnienie w konkursie organizowanym przez Marszałka Województwa Podlaskiego.

Jeśli chcemy spróbować swoich sił w przygotowywaniu tego specjału już 7 lipca w Hajnówce, podczas corocznego „Jarmarku Żubra”, pani Joanna przeprowadzi warsztaty „marcinkowe”. Będzie można nauczyć się rozwałkowywać ciasto na cieniusieńkie płaty, dekorować je kakao i orzechami, zupełnie jak Karol Okrasa, który również pod kierunkiem pani Joanny uczył się przygotowywać Marcinka.

Ekologicznie z pola do młyna

Jeśli zdecydujemy się na zobaczenie nieco innych miejsc niż puszczańskie ostępy, warto skierować się w stronę Orli. To wieś – a niegdyś miasto: od 1634 r. do 1921 r. – z bardzo bogatą przeszłością. Przez wiele wieków mieszkali tu wyznawcy katolicyzmu, prawosławia i judaizmu. Można tu zwiedzić drewnianą cerkiew prawosławną z 1797 r., kirkut żydowski z XVIII w. i murowaną synagogę z II połowy XVIII w. w stylu barokowym. Na terenie tej gminy od 2011 r. ustawione są dwujęzyczne tablice z nazwami miejscowości.

Jadąc od Orli warto zatrzymać się Starym Berezowie. W tej wsi mieści się młyn państwa Romaniuków. Nie jest to zabytek, ale to jedyny młyn ekologiczny w tej części Podlaskiego, w którym na dodatek produkowane są również ekologiczne mąki i kasze. Państwo Dorota i Władysław Romaniukowie kilka tam temu zdecydowali o przejściu z gospodarstwa konwencjonalnego na ekologiczne. Namówił ich do tego brat pana Władysława – Mirosław, który po sąsiedzku, we wsi Nowokornino, prowadzi jedno z najbardziej różnorodnych gatunkowo w Polsce, ekologicznych gospodarstw zielarskich – Kornino.pl.

Kiedy ekologiczne zboże pojawiło się na polach w Starym Berezowie, państwo Romaniukowie postanowili pójść krok dalej – kupili młyn, przeszli procedurę certyfikacyjną i dziś można od nich kupić ekologiczne mąki: pszenną i żytnią, białą i razową, ale też orkiszową. Są również kasze, w tym gryczana niepalona. Ich marka „Hajnówka Eco” proponuje też tłoczone w gospodarstwie oleje, m.in. słonecznikowy, również z własnych ziaren.

 Ametysty i monasterski smak

Jadąc dalej na południe, wjeżdżamy w gminę Kleszczele. Tu czeka nas spotkanie z niezwykłą historią, bo Kleszczele to miasto iście królewskie, założone z rozkazu króla Zygmunta I Starego przez kanclerza i wojewodę wileńskiego Mikołaja Radziwiłła. Przeszłość tej miejscowości można poznać na pieszym szlaku turystycznym pn.: „Kleszczele – królewskie miasto na Kresach”. Jest niezbyt długi, niespełna 4 km, ale warty uwagi.  Na trasie odwiedzimy m.in. cerkwie, kościół, zespół Dworca Kolejowego w Kleszczelach i „Ametystowe Kleszczele”, czyli komnatę pełną prawdziwych skarbów! W Miejskim Ośrodku Kultury, Sportu i Rekreacji w Kleszczelach w specjalnej sali znajduje się jedna z największych na świecie kolekcji ametystów. Tworzył ją przez 50 lat mieszkaniec Kleszczel, rodowity białowieżanin, Mikołaj Podlaszczyk.

Jednak po drodze do Kleszczel albo z nich wracając, koniecznie trzeba zboczyć i zajrzeć do miejscowości Saki. To urokliwa wieś kryjąca wiele pysznych smaków.

Wiele z nich można znaleźć w serowarni mnichów z monasteru Św. Dymitra w Sakach. W niewielkim klasztorze znajduje się nowoczesna pracownia, w której mnisi wyrabiają sery krowie i kozie, bazując na mleku od zwierząt zaprzyjaźnionych hodowców. Kiedyś sami prowadzili przyklasztorne stado kóz, jednak opieka nad zwierzętami i produkcja serów pochłaniały razem zbyt wiele czasu. Dziś wyroby ze wsi Saki można też kupić w firmowym sklepie monasterskiej marki „Niezapomniane smaki” w Bielsku Podlaskim, gdzie oprócz serów są też dostępne wypieki i wędliny od współpracujących z klasztorem producentów z regionu, a także sprowadzane prosto z Grecji oliwy i cytrusy.

W Sakach swoją siedzibę ma także jedna z najstarszych w Podlaskiem miodosytnia. Dawid Olesiuk, założyciel Miodosytni Podlaskiej, tworzy tu miody pitne, nagradzane na wielu konkursach w Polsce i poza jej granicami. Bazuje na miodach z rodzinnej pasieki, ale także od innych pszczelarzy z Podlaskiego oraz na soku z owoców ze starych odmian. Jednym z największych hitów marki „Imperator Puszczy” jest miód jabłkowo-gruszkowy z trawą żubrową. Można go nabyć m.in. na stacjonarnym, samodzielnym stoisku w Białowieży.

Więcej o podlaskich smakołykach w bazie prowadzonej przez Podlaskie Centrum Produktu Lokalnego: produkty.podlaskie.eu.

Tekst/fot.: Podlaskie Centrum Produktu Lokalnego